"घरीच बनवा मुलांसाठी मान्सून स्पेशल आरोग्यदायी मिसळ-पाव आणि कोथिंबीर वडी"

 पावसाळ्यात रिमझिम पडणारा पाऊस  त्यासोबत गरमागरम चहा सोबत कुरकुरीत तळलेले भजी खाण्याची इच्छा येतेच अगदी लहानगे सुद्धा तेच डिमांड करत असतात. तुम्हाला आणि मुलाला काहीतरी मसालेदार आणि काही वेळा तळलेले खावेसे वाटते. पण हे असे पदार्थ आहेत जे तुमच्या लहानग्यास हानिकारक असु शकतात खरं ना!! तर मग, निरोगी राहण्यासाठी मुलांनी काय खावे आणि काय खाऊ नये किंवा तुमच्या मुलाला काय खायला द्यावे याबद्दल या ब्लॉग मध्ये पावसाळ्यातील सर्वांची आवडती सुंदर रेसिपी मिसळ-पाव आणि कोथींबीर वडी आपण पाहूया ज्यामुळे आरोग्यदायी फायदे होतील. चला तर मग जाणून घेऊया!!

मिसळ-पावबद्दल माहिती 
मराठी भाषेत मिसळ या शब्दाचा अर्थ मिश्रण असा होतो. या अंकुरलेल्या रश्याला उसळ असेही म्हणतात.बर्‍याच वेळा मी मुलासाठी फक्त उसळ (स्प्राउट्स) भाजी  बनवते आणि ती चपाती किंवा पोळी व वाफवलेल्या भाताबरोबर  देते आणि मुलेही आवडीने खातात बरं का!!

पौष्टिक आरोग्यदायी मिसळ-पाव कसा बनवायचा!
उसळ म्हणजे यात सर्व प्रकारचे धान्य भिजत घालून अंकुरित केलेले असावे ज्यामुळे लहानग्याला त्याचे सर्व आरोग्यदायी फायदे मिळतील (स्प्राउट्स) सर्व प्रथम उसळ शिजवणे

• तुमच्याकडे मटकी नसल्यास मूग बीन्स स्प्राउट्स किंवा मिश्र बीन्स स्प्राउट्स वापरा. 
• तुम्ही मटकी असंही पातेल्यात किंवा कढईत शिजवू शकतात किंवा  प्रेशर कुकरमध्ये सुद्धा घालू शकतात.
• त्यात  ¼ टीस्पून हळद देखील घाला.
• लक्षात ठेवा की मिश्रित मटकी वापरत असल्यास, आपल्याला अधिक पाणी घालावे लागेल, परंतु मूग स्प्राउट्ससाठी,जास्त पाणी लागणार नाही. 
•  ½ टीस्पून मीठ किंवा आवश्यकतेनुसार घाला.
•  मध्यम आचेवर २ ते ३ शिट्ट्या प्रेशर कुक करा. 
•  एका लहान भांड्यात चिंच ⅓ किंवा ½ कप कोमट किंवा गरम पाण्यात भिजत ठेवा.
• चिंच पिळून त्याचा लगदा काढा. 
• सर्व मसाले तयार ठेवा. जसे गोडा मसाला किंवा आपल्या नाशकातील काळा मसाला किंवा कोल्हापूरी मसाला. 
• दुसऱ्या कढईमध्ये ३ चमचे तेल गरम करा. १ चमचे मोहरी प्रथम मंद ते मध्यम आचेवर तडतडून घ्या.
• कढईत मोहरी नंतर १ टीस्पून जिरे घाला. जिरे सोनेरी होईपर्यंत काही सेकंद परतावे.
• पॅनमध्ये काही सेकंद जिरे परतून घ्या
• एक मोठा किंवा मध्यम आकाराचा कांदा (चिरलेला) घाला.
• कांदे मऊ होईपर्यंत आणि अर्धपारदर्शक होईपर्यंत परतावे.
• १० ते १२ कढीपत्ता
• १ ते १.५ चमचे आले-लसूण पेस्ट (किंवा ३ ते ४ लसूण पाकळ्या + १ इंच आले, मोर्टार-मुसळाच्या पेस्टमध्ये ठेचून)
• १ ते २ हिरव्या मिरच्या (चिरलेल्या)
• आले लसूण पेस्ट आणि कढीपत्ता आणि हिरव्या मिरच्या जोडल्या
• ढवळा आणि काही सेकंद किंवा आले-लसूणचा कच्चा सुगंध निघेपर्यंत परता.

मसाले 

¼ टीस्पून हळद पावडर
1 टीस्पून धने पावडर
1 टीस्पून जिरे पावडर
½ टीस्पून लाल तिखट किंवा लाल मिरची,गोडा मसाला 

• चमच्याने ढवळा आणि मसाल्याची पावडर नीट मिसळा. मसाले जळू नयेत म्हणून गॅस मंद ठेवा.
• नंतर तयार चिंचेचा कोळ घाला.
• चिंचेचा कच्चा सुगंध निघेपर्यंत उकळवा
•  शिजवलेले स्प्राउट्स मटकी घाला 

 ढवळा आणि आवश्यक असल्यास ¾ ते १ कप पाणी किंवा अधिक पाणी घाला. साधारणपणे मिसळ करी मध्यम किंवा पातळ असते. त्यामुळे तुमच्या पसंतीनुसार पाणी समायोजित करा, परंतु ते खूप पातळ करू नका कारण यामुळे चव पातळ होईल,आवश्यकतेनुसार मीठ घाला.

• उसळ ८ ते १० मिनिटे मंद आचेवर अधूनमधून ढवळत ठेवा 
• मटकी काही वेळ मंद आचेवर उकळत ठेवा
•  शेवटी कोथिंबीरीने सजवा.

 कांदा आणि टोमॅटो बारीक चिरून घ्या. बाजूला ठेवा. टोमॅटो ऐच्छिक आहेत आणि तुम्हाला हवे असल्यास वगळले जाऊ शकतात.चिरलेला कांदा आणि टोमॅटो वेगळ्या भांड्यात.नंतर आवडीनुसार वर फरसाण किंवा चिवडा घाला. चिरलेला कांदा आणि फरसाण/शेव/चिवडा मिक्स करून सर्व्ह करा. आता सध्या तरी बाजरपेठेत मुबलक प्रमाणात 

कोथिंबीर वड्या

कोथिंबीर जुडी उपलब्ध आहेत आणि ही आरोग्यासाठी खूप लाभदायक आहे. 

• १ कोथिंबीर जुडी, १०० ग्रॅम बाजरी किंवा ज्वारीचे पीठ, २०० ग्रॅम चण्याचं पीठ, १०० ग्रॅम तांदळाचं पीठ, २५ ग्रॅम सफेद तीळ, दोन छोटे चमचे लाल तिखट, एक छोटा चमचा हळद, एक छोटा चमचा जिरं, १० ते १५ लसूण पाकळ्या, एक चमचा तेल, स्वादानुसार मीठ.

कृती 

• प्रथम कोथिंबीर स्वच्छ धुऊन , बारीक चिरून घ्या. चांगली निथळून घ्या. मग त्यात ज्वारी/बाजरीचे किंवा चण्याचं पीठ, तांदळाचं पीठ, सफेद तीळ, लाल तिखट, हळद, ठेचलेल्या लसूण पाकळ्या, स्वादानुसार मीठ आणि एक चमचा तेल टाकून,परातीत चांगले मळून घ्या. मळलेल्या पिठाचे रोल तयार करा. ते  रोल कुकरच्या भांड्यात ठेवून, कुकरच्या किमान ५ शिट्या झाल्यानंतर गॅस बंद करा. कुकर थंड झाल्यानंतर झाकण उघडून वडीचे रोल बाहेर काढावेत. सुरीने वड्या पाडून घ्या. नंतर गॅसवर तवा ठेऊन जर कोथिंबीर वड्या तुम्हाला नुसते शालो फ्राय करायच्या असतील तर तव्यावर मांडून सुमारे २ मिनिटं मध्यम आचेवर खरपूस भाजून घ्या. तुम्ही डीप फ्राय करू सुध्दा करू शकता पण हे थोडं अनहेल्दी होईल नाही का!

पावसाळ्यात काय खावे आणि काय टाळावे?

मुलांनी पावसाळ्यात टाळावे असे अन्न!! पावसाळ्यात कोणते पदार्थ टाळले जातात आणि पावसाळ्यात तुम्ही कोणते पदार्थ खाऊ शकता याची यादी येथे आहे...

• खारट आणि जड अन्न टाळणे चांगले आहे.
• पावसाळ्यात मासे किंवा मांस जास्त खाणे टाळावे. तुमच्या फ्रीजमध्ये हिरव्या भाज्या, तृणधान्ये आणि फळे ठेवा. तसेच तळलेले किंवा जास्त शिजवलेले अन्न टाळा कारण तुमच्या शरीराची पचनशक्ती कमी होते.
• कॉर्न, चणे आणि ओट्स सारखी तृणधान्ये तुम्हाला आवश्यक असलेले सर्व आवश्यक पोषण प्रदान करतील. पावसाळ्यात कढीपत्ता भातासारखे पाणचट जेवण टाळणे चांगले आहे कारण त्यामुळे तब्बेत जाड होऊ शकते.
• पावसाळ्यात मोहरी आणि तीळ यांसारखे जड तेल टाळावे. यामुळे पित्त वाढण्यासोबतच शरीराला संसर्ग होण्यासही धोका निर्माण होतो. पावसाळ्यात स्वयंपाकासाठी वापरता येणारी तेले म्हणजे कॉर्नसारखे कोरडे तेल किंवा ऑलिव्हसारखे हलके तेल.
• पावसाळ्यात सॅलड्स आणि फळे कापून घेणे टाळा. त्याऐवजी वाफवलेले सॅलड निवडा.
• चिंच, लोणची आणि चटण्या यासारखी खूप आंबट असलेली फळे आणि पदार्थ टाळा कारण ते पाणी टिकवून ठेवण्यास प्रोत्साहन देतात.
• बाहेर खाताना रायता आणि कॉटेज चीज (पनीर) सारखे दुग्धजन्य पदार्थ टाळणे चांगले.
• पनीर, रायता इत्यादी दुग्धजन्य पदार्थ बाहेर रस्त्यावरील विक्रेत्याकडे खाणे टाळा.
• कारले (कारला) आणि कडुनिंब (तुळस), मेथी (मेथी) बिया, हळदी (हळद) सारख्या कडू वनस्पतींचे भरपूर सेवन करा कारण ते संक्रमणास प्रतिबंध करते.